اقدامات بعد از جراحی در تعویض مفصل
دوره بازتوانى بعد از جراحی تعویض مفصل زانو و ران شامل چه مراحل و اقداماتى است؟
بیمار بعد از جراحی بطور متوسط ٣تا٥ روز در بیمارستان بستری میشود.
زمان بهبودی هر فرد متفاوت است و بستگى به عوامل گوناگون دارد.
وقتی بيمار آماده ترخیص مى شود ، پزشك معالج توصیههایی برای مراقبت از مفصل زانو ويا ران در خانه ، به او میدهد.
در اغلب موارد ، در ابتدا لازم است از واکر یا عصا استفاده بكند .
به استفاده از توالت فرنگى ، تختخواب جهت خوابيدن و صندلى براى نشستن و روى زمين ننشستن -مثلاً در موقع نماز – تاكيد مى شود.
در صورت نياز ، پزشك بيمار رابعد از عمل به فيزيوتراپيست ارجاع مى دهد و فیزیوتراپيست تمریناتی را به وى مى آموزد تا بتواند زانو را بيشتر خم و راست و قویتر بکند .
معمولا بیماران طى چند روز تا هفته بعد از جراحى بدون كمك مى توانند راه بروند و دو تا سه ماه پس از جراحی رانندگی بکنند.
بهبودی کامل پس از جراحی تعویض مفصل زانو میتواندحتى تا بيش از يك سال طول بکشد. یعنی زمانی که بافتهای اسکار به طور کامل ترمیم شوند و عملکرد ماهیچهها با انجام تمرینات ورزشی کاملا بازیابی شود.
تعداد کمی از افراد پس از يك سال همچنان دردهای مختصری را تجربه میکنند كه با آسيب هاى قبل از عمل و كاهش قدرت عضلانى و سيستم ايمنى و قدرت بيمار و چاقى او ، عدم انجام صحيح مراقبت هاى بعد از عمل بيمار و نحوه استفاده از مفصل واعمال فشار هاى غير متعارف مى تواند درد هايى ممتد ولى در مقايسه با قبل از عمل به ميزان بسيار كمتر وجود داشته باشد.
بايد توجه داشت كه اقدام جراحى تعويض مفصل در اطاق عمل خاتمه نمى يابد و مراقبت هاى بعد از عمل با مراجعه مرتب به پزشك معالج و اجراى دقيق دستورات او شرط بقا و كارايى بهتر مفصل تعويض شده و بهبود و راحتى بيمار است.
بهبودی در خانه بعد از تعويض مفصل چگونه است؟
موفقیت در جراحی، تا حد زیادی به خود بيماربستگی دارد. بيمار باید بعد از عمل جراحی تعويض مفصل ، با دقت دستورالعملهای جراح ارتوپد را در خانه انجام بدهد.
این دستورالعملها شامل موارد زیر است:
١.پانسمان زخم محل جراحى تعويض مفصل :
پس از جراحی برای کنار هم نگه داشتن پوست روی زانو، بنا به سليقه جراح ،از بخیه نخى ، استپلر یا بخیه زیر جلدی استفاده میشود ، كه هر كدام مزايا و معايب خود را دارند. بخیه و استپلر معمولا چند هفته پس از جراحی کشیده میشوند. ولی بخیه زیر جلدی نیازی به کشیدن ندارد و جذب میشود. تا زمانی که زخمها خشک شده و راه نفوذ زخم ها ترمیم بشوند، بهتر است از خیس خوردن آنها در آب خودداری کرد . همچنین برای جلوگیری از آلودگى محيطى و نيز از ساييده شدن زخمها به لباس و شلوارهای تنگ، لازم است به طور مرتب آن را پانسمان کرد .
پانسمان مرتب تحت نظر پزشك معالج به بهبود بهتر وعفونى نشدن زخم عمل كمك مي كند .
٢.تغذيه بعد از جراحى تعويض مفصل :
کماشتهایی تا چند هفته بعد از جراحی تعویض مفصل زانو کاملا طبیعی است.
داشتن رژیم غذایی متعادل و مصرف مکمل آهن وويتامين ها و پروتئين مناسب ، برای معالجه زخمها و بازیابی قدرت عضلات ضروری است.
٣.فعالیت بعد از جراحى تعويض مفصل :
فعالیتهای ورزشی، به خصوص در چند هفته اول پس از جراحی تعويض مفصل زانو، مهمترین بخش بهبودی در خانه است. بيمار باید تلاش بكند تا زمان ٣ تا ٦ هفته پس از جراحی، فعالیتهای روزانه خود را از سر بگیرد.
البته تا چند ماه احساس درد و بويژه هنگام شب یا در انجام برخی فعالیتها کاملا طبیعی است.
برنامه از سر گيرى فعالیت هاى بعد از جراحى تعويض مفصل زانو ويا ران چگونه است؟
١.برنامه منظم پیادهروی برای افزايش تحرك تدريجى لازم است ، كه ابتدا در خانه و پس از مدتی در بیرون پیادهروی انجام مى كيرد .
٢.انجام مجدد فعالیتهای روزانه مانند نشستن، ایستادن و بالا رفتن از پله با تقويت تدريجى قدرت عضلات و رفع محدوديت حركتى مفاصل بعد از تعويض مفصلامكان پذير است.
٣.انجام تمرینهای مخصوص چندبار در روز برای بازیابی تحرک و قدرت عضلات اطراف زانوو ران به عمل مى آيد.
طى چند هفته اول (در صورت نياز) اين تمرینات با راهنمايى پزشك معالج و با كمك فيزيوتراپيست آغاز مى شود و با آموزش بيمار و افزايش اعتماد به نفس و قدرت عضلات و كاهش محدوديت حركتى مفاصل بيمار به تنهایی و بدون کمک دیگران ، آن ها را انجام وادامه مى دهد .
٤.برای اینکه دوباره رانندگی آغاز بشود ، باید زانو به اندازهای خم شود که بيمار بتواند به راحتی در ماشین بنشیند و عضلات او قدرت کنترل و واکنش به موقع در زمان حادثه را داشته باشند.
مراقبت هاى طولانى مدت و دائمى از مفصل زانو و يا ران پس از تعویض مفصل چگونه است؟
برای مراقبت از مفصل زانو و يا ران باید پس از جراحی تعويض مفصل موارد زیر را رعایت کرد:
١.حفظ و نگهداری قدرت و تحرک عضلات ران و يا زانوی جدید، با شركت منظم در یک ورزش سبک .
٢.رعايت احتیاطات لازم برای جلوگیری از افتادن و آسیب دیدن اندام .
دقت شود كه :
در صورت شکستگی استخوان و در رفته يا جابجا شدن پروتز و شل شدن پروتز، به جراحی بسيار مشكل تر و مجدد نیاز خواهد بود .
٣.اطلاع رسانى هر گونه عفونت در بدن به پزشك معالج و درمان سريع عفونت در هر ناحيه از بدن ضرورى است .
عفونت مي تواند از طريق سيستم عروقى و يا مستقيم ، مفصل تعويض شده را در گير كرده و آن را عفونى بكند كه گرفتارى هاى نياز به تعويض مجدد با مشكلات عديده را دنبال دارد.
٤.هنگام مراجعه به دندانپزشک، حتما بايد او را از تعویض مفصل ران يا زانوی خود آگاه کرد و در صورتی که برای درمان دندان نياز به آنتی بیوتیک و يا احتمال عفونت مطرح باشد ، حتما بهتر است با ارتوپد خود مشورت کرد .
٥.بعد از اتمام دوره درمانى ، براى كنترل و انجام آزمایشات منظم و -درصورت نیاز – تهیه تصویر رادیولوژی ، حداقل هر سال یک بار مراجعه به ارتوپد معالج لازم است .