آسیب یک وجه جدا نشودنی در ورزش است که بیشتر آنها به سیستم اسکلتی-عضلانی مربوط می‌شود. به آسیب‌های ورزشی که به عضلات، مفصل‌ها یا استخوان وارد می‌شود را ارتوپدی ورزشی می‌گویند. این آسیب می‌تواند یک مشکل ساده یا یک آسیب بسیار پیچیده باشد که با توجه به آن نوع درمان مشخص می‌شود. در این مقاله انواع آسیب‌های ورزشی، عوامل موثر در بروز این آسیب‌ها و روش‌های درمانی آنها را بررسی می‌کنیم.
انواع آسیب در ورزش
آسیب‌های ورزشی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- آسیب‌های حاد: این نوع آسیب‌ها به طور ناگهانی اتفاق می‌افتند و معمولا ناشی از یک ضربه یا فشار مستقیم است. برای مثال، شکستگی، دررفتگی و رگ به رگ شدن از جمله آسیب‌های حاد هستند.
- آسیب‌های مزمن: این آسیب‌ها معمولا به دلیل استفاده مداوم و بیش از حد از یک ناحیه خاص از بدن ایجاد می‌شوند. این نوع آسیب‌ها به تدریج در طول زمان اتفاق می‌افتد. نمونه‌هایی از آسیب‌های مزمن شامل تاندونیت و بورسیت هستند.
آسیب‌های ورزشی شایع و راه درمانی هر کدام
برای اینکه آسیب ورزشی را درمان کنید، ابتدا باید نوع آسیب را بشناسید و سپس با توجه به آن راه درمان مناسب را پیش بگیرید.
۱. آسیب‌های شانه
آسیب شانه معمولا به دلیل حرکات تکراری یا فشار بیش از حد به شانه‌ها ایجاد می‌شود. یکی از شایع‌ترین آسیب شانه، آسیب روتاتور کاف است که شامل پارگی یا التهاب تاندون‌ها و ماهیچه‌های اطراف شانه است. این نوع آسیب معمولا در ورزش‌هایی مانند شنا، تنیس یا بدمینتون که حرکات بالای سر زیادی دارند، رایج است. آسیب شانه در اکثر افراد منجر به محدودیت در حرکت یا درد در هنگام بلند کردن بازو احساس می‌شود.
یکی دیگر از آسیب‌های شانه، بی‌ثباتی مفصل شانه است که زمانی رخ می‌دهد که استخوان بازو از محل خود در مفصل شانه خارج می‌شود. این مشکل می‌تواند به دلیل ضربه یا حرکات شدید ایجاد شود و باعث درد شانه می‌شود. گاهی اوقات این آسیب باعث می‌شود که شانه به طور مکرر در رفتگی پیدا کند که در این حالت متخصص ارتوپدی ورزشی درمان‌های خاصی پیشنهاد می‌دهد.
روش درمان آسیب‌های شانه
برای درمان آسیب‌های شانه مانند التهاب یا پارگی تاندون‌ها، ابتدا باید استراحت کنید و فعالیت‌های سنگین انجام ندهید. یکی دیگر از روش‌های موثر کمپرس یخ است که باید در ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید. این کار باعث کاهش تورم می‌شود. در صورت لزوم پزشک ارتوپدی ورزشی داروهای ضد التهاب یا مسکن را برای کاهش درد تجویز می‌کند. همچنین بعد از درمان اولیه پزشک فیزیوتراپی را برای بازگرداندن دامنه حرکتی و تقویت عضلات شانه توصیه می‌کند. توجه داشته باشید که در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
۲. آسیب‌های آرنج
آسیب آرنج معمولا به دلیل استفاده بیش از حد از ساعد و بازو است که در ورزش‌هایی مانند تنیس یا گلف رخ می‌دهد. این نوع آسیب به آسیب‌های آرنج گلف‌بازان یا تنیس‌بازان معروف است. این آسیب باعث درد در قسمت خارجی آرنج می‌شود که به دلیل التهاب یا آسیب به تاندون‌ها است. در برخی موارد، این درد ممکن است به ساعد یا حتی دست سرایت کرده و حرکت‌های روزمره مانند برداشتن اشیاء یا نوشتن را سخت کند.
درمان آسیب های آرنج
برای درمان آسیب‌های آرنج مانند تنیس‌باز یا گلف‌باز، استراحت و یخ‌گذاری اولین اقدام است. استفاده از آتل یا باند کشی نیز در این نوع آسیب‌ها جزو واجبات است که پزشک ارتوپدی ورزشی برای شما تجویز می‌کند. همچنین پزشک ممکن است برای کاهش درد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز کند. اگر بعد از بهبود اولیه در حرکت دست دچار مشکل شده باشید، پزشک جلسات فیزیوتراپی را تجویز می‌کند.
۳. آسیب‌های زانو
یکی از شایع ترین آسیب ها در بین ورزشکاران، آسیب های وارد شده بر زانو است. این آسیب معمولا در ورزش‌هایی مانند فوتبال، درچرخه‌سواری یا کوهنوردی رخ می‌دهد. آسیب زانو باعث درد و حساسیت در ناحیه کاسه زانو (کشکک) می‌شود. درد معمولا در قسمت جلویی زانو و در طول حرکت‌های تکراری مانند دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها شدت می‌یابد.
پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی دیگر از آسیب‌های رایج در ورزشکاران است. این آسیب معمولا به دلیل حرکات ناگهانی مانند تغییر جهت سریع یا فرود آمدن از پرش‌های بلند اتفاق می‌افتد.
درمان آسیب‌های زانو
برای درمان آسیب‌های زانو مانند پارگی رباط صلیبی باید به ارتوپدی ورزشی مراجعه کنید. برای درمان در قدم اول استراحت و یخ‌گذاری برای کاهش تورم توصیه می‌شود. همچنین بعد از درمان اولیه، جلسات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود حرکت آغاز می‌شود. اما در موارد شدیدتر، هنگامی که راه‌‌های درمانی دیگر جواب‌گو نباشد، پزشک عمل جراحی مانند جراحی ترمیم رباط صلیبی را توصیه می‌کند.
۴. آسیب‌های پا
کشیدگی تاندون‌ها و عضلات در پا یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی است. این آسیب معمولا زمانی رخ می‌دهد که فرد از عضلات پا بیش از حد استفاده می‌کند، مانند دویدن یا پریدن‌های بلند. کشیدگی عضلات ساق پا یا ماهیچه‌های داخلی ران با توجه شدت آن باعث درد و محدودیت در حرکت می‌شود.
یکی دیگر از آسیب‌های پا شکستگی‌های استخوانی است که به دلیل ضربات شدید یا فشار مداوم به پا ایجاد می‌شود. این شکستگی می‌تواند در قسمت‌های مختلف پا مانند استخوان‌های ساق پا، مچ پا یا حتی انگشتان رخ دهد.
درمان آسیب‌های پا
در صورتی که عضلات یا تاندون‌های پا آسیب دیده باشد، اولین اقدام استراحت است. همچنین یخ‌گذاری و بالا نگه داشتن پا به کاهش تورم کمک می‌کند. اما در موارد شدیدتر مانند شکستگی‌ها، پزشک ارتوپدی ورزشی گچ یا حراجی را توصیه می‌کند. بعد از بهبود اولیه جلسات فیزیوتراپی آغاز می‌شود.
۵. آسیب‌های گردن و کمر
آسیب‌های گردن و کمر معمولا به دلیل حرکات نادرست یا فشار زیاد به ستون فقرات ایجاد می‌شوند. یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها، کشیدگی عضلات گردن است که در اثر خم شدن ناگهانی یا جابجایی اشتباه بدن ایجاد می‌شود. این نوع آسیب به همراه درد، خشکی گردن و محدودیت حرکتی است.
آسیب‌های کمر یکی دیگر از آسیب‌های شایع میان ورزشکاران است. این آسیب به ویژه در ورزش‌هایی که نیاز به حرکات کششی شدید یا بلند کردن وزنه‌های سنگین دارند، رخ می‌دهد. برای مثال دیسک کمر یکی از آسیب‌های شایع کمر است که به دلیل فشار بیش از حد به مهره‌ها ایجاد می‌شود.
درمان آسیب‌های گردن و کمر
برای درمان آسیب‌های گردن و کمر اولین قدم استراحت و استفاده از کمپرس یخ است که به کاهش التهاب کمک می‌کند. در صورت شدید بودن آسیب حراجی تنها راه درمان است که توسط متخصص ارتوپدی ورزشی تشخیص داده می‌شود.
۶. آسیب‌های عضلانی و رباط‌ها
آسیب عضلانی شامل کشیدگی یا پارگی عضلات است که معمولا به دلیل فعالیت‌های شدید یا حرکات ناگهانی اتفاق می‌افتد. این نوع آسیب باعث درد، تورم و ضعف در ناحیه آسیب دیده می‌شود. همچنین آسیب‌های رباط‌ها مانند رگ به رگ شدن رباط‌ها نیز یکی از آسیب‌های شایع در ورزشکاران است. این آسیب زمانی رخ می‌دهد که فرد به طور ناگهانی بدن خود را می‌چرخاند یا از تعادل خارج می‌شود. این آسیب می‌تواند باعث درد و تورم در ناحیه رباط آسیب‌دیده شود و نیاز به درمان‌های خاص مانند فیزیوتراپی یا گاهی جراحی دارد.
درمان آسیب‌های عضلانی و رباط‌ها
درمان آسیب‌های عضلانی و رباط‌ها با توجه به شدت آسیب متفاوت است. در رده اول درمان استراحت، استفاده از کمپرس یخ و بالا نگه داشتن ناحیه آسیب‌دیده قرار دارد. در صورت نیاز پزشک داروهای ضد التهاب برای کاهش درد و تورم را تجویز می‌کند. در مرحله بعد که آسیب شدید است و راهکارهای دیگر جواب‌گو نیست، مانند پارگی عضله یا رباط، حراجی قرار دارد. بعد از بهبود اولیه جلسات فیزیوتراپی آغاز می‌شود تا عضلات تقویت شده و دامنه حرکتی بهبود یابد.
سخن آخر
شناخت انواع آسیب‌های ورزشی و علل بروز آنها به پیشگیری از آسیب‌های بیشتر کمک می‌کند. همچنین درمان به موقع و استفاده از روش‌های مناسب روند بهبودی را تسریع کرده و به ورزشکار کمک می‌کند تا دوباره به فعالیت‌های ورزشی بازگردد. پس اگر دچار آسیب ورزشی شده‌اید، سریعا به یک متخصص ارتوپدی ورزشی مراجعه کنید.
