روش‌های پیشگیری از آرتروز زانو

پیشگیری از آرتروز زانو روش‌‌های متعددی از جمله ترک عادت‌های ناسالم، اصلاح عادت های حرکتی نادرست، تغییر سبک زندگی و ….

مفاصل ما ظرفیت کار محدودی دارند و کار کشیدن زیاد از آنها به تخریب مفصل منجر می‌شود. مهم‌ترین عامل بروز آرتروز، سبک زندگی ناسالم و عادت‌‌های حرکتی غلط است.
در هر خانواده معمولا تعداد زیادی از افراد فامیل را می‌توان درگیر این بیماری دید و دامنه ابتلای این بیماری با تغییر سبک زندگی و فشار‌ها به افراد میانسال و حتی جوان رسیده است.

درصد زیادی از مردم در نهایت به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند و در تصویربرداری از زانوی همه سالمندان درجه‌هایی از آرتروز دیده می‌شود، اما ممکن است این بیماری هیچ علامت بالینی نداشته باشد.
آرتروز زانو تا حدود زیادی قابل کنترل است ، اما درمان قطعی آرتروز جز به روش جراحی ممکن نیست و لذا بهتر است با رعایت برخی نکات از بروز و توسعه آن پیشگیری کرد.

صحيح نشستن از راه‌هاى كنترل و پيشگيرى از آرتروز زانو

نشستن روی زانوها در ایرانی‌ها عادت‌ مرسومی است. این حالت فشار زیادی به مفاصل تحمیل می‌کند، چون زانوها در نهایت خمیدگی یعنی آخرین دامنه حرکتی‌‌شان قرار می‌گیرد و فشار داخل مفصل بالا می‌رود. همچنین قرار گرفتن استخوان ران و ساق‌پا در یک راستا باعث کشیدگی لیگامان‌ها، رباط‌ها و منیسک‌ها نیز می‌شود که خود عاملی برای درد و آسیب به مفاصل محسوب می‌شود.
مفصل زانو نباید بیش از ١٠٠ درجه خم شود. پس بهتر است همه افراد روی مبل یا صندلی بنشینند. البته کف‌پا باید کاملا روی زمین قرار گیرد و ارتفاع مبل و صندلی با جثه افراد متناسب باشد (صندلی زیاد بلند یا زیاد کوتاه نباشد).

بلند نكردن اجسام سنگین از راه‌های پیشگیری از آرتروز زانو

اجسام سنگین بلندکردن مانند یک ضربه به زانو عمل می‌کند و با تکرار این کار، ضربه‌ها مکرر می‌شود و به تدریج غضروف لایه‌لایه خواهد شد و این آسیب هر بار ضخامت غضروف را کمتر و کمتر می‌کند تا اینکه بیماری آرتروز شروع می‌شود.
بلند کردن اجسام سنگین مکانیسمی مانند افزایش وزن دارد. همه افراد جوان یا مسن باید هنگام حمل‌ و‌ نقل بار دقت کنند. توصیه می‌شود موقع خرید از کیف‌های چرخ‌دار استفاده کنید.

بلندکردن جسم سنگین مانند یک ضربه به زانو عمل می‌کند و با تکرار این کار، ضربه‌ها مکرر می‌شود و به تدریج غضروف لایه‌لایه خواهد شد و این آسیب هر بار ضخامت غضروف را کمتر و کمتر می‌کند تا اینکه بیماری آرتروز شروع می‌شود.
افرادی که مشاغل سنگین دارند، قطعا دچار آرتروز زودرس خواهند شد، بنابراین باید سعی کنند عضلات پاهایشان را قوی‌تر کنند.

داشتن تحرک بيشتر و ورزش برای جلوگیری از ابتلا به آرتروز زانو

داشتن تحرک بيشتر و ورزش یکی از عواملی است که از ابتلا به آرتروز جلوگیری میکند. ورزش، عضلات اطراف زانو و لگن را تقویت می‌کند. اين عضلات نقش حمایتی روی غضروف‌ها دارند.
عضلاتی که باید تقویت شوند شامل عضلات چهارسر ران، همسترینگ، دورکننده و نزدیک‌کننده ران هستند و همه افراد، به‌خصوص کسانی که پاهای ضعیفی دارند یا مسن هستند، با ورزش مرتب می‌توانند این عضلات را تقویت کنند.

استفاده از زانوبند در حين ورزش برای جلوگیری از ابتلا به آرتروز زانو

زانوبند وسیله حفاظتی در برابر فشارها و ضربه‌هاست. البته استفاده از آن باید محدود باشد، زیرا این وسیله، حرکت زانو را محدود می‌کند و استفاده از آن برای مدت طولانی ممکن است باعث تضعيف و کم‌شدن حجم عضلات و ضعف‌ اندام‌ها بشود كه خود آن در تشديد بروز آرتروز زانو،آرتروز و تشديد آن مؤثر است.

اما ورزشکاران موقع ورزش سنگين بهتر است به آن مجهز باشند تا از جابجایی ناگهانی زانو جلوگیری شود(بخصوص ورزشکارانی که قبلا دچار آسیب شده و زانویشان را ترمیم کرده‌اند). البته هر ورزشکاری باید شیوه درست ورزش‌کردن را از مربی آموزشی خود بیاموزد.
در ‌آسیب‌های زانو می‌توان به مدت کوتاه و تا بهبود وضعیت از زانوبند استفاده کرد، ولی بستن آن به مدت طولانی در کل توصیه نمی‌ شود.

اصلاح انحراف محورى زانوهاى پارانتزى يا ضربدرى

زانوی پارانتزی یا ضربدری، یکی از اشکال‌های زانو که در درازمدت آرتروز ایجاد می‌کند.
البته آرتروز را بیشتر در بیماران مبتلا به زانو پارانتزی می‌بینیم و این پدیده بیشتر وقتی شایع است که انحراف زانو توام با چرخش محوری زانو نیز باشد. بنابراین مبتلایان باید به پزشک مراجعه کنند تا وضعیتشان اصلاح شود.
در صورتی که عمل جراحی نیاز باشد، بهتر است هرچه زودتر انجام شود. برای این کار محدودیت سنی وجود ندارد و می‌توان با اصلاح زانو، از آسیب بیشتر مفاصل جلوگیری کرد.

استفاده از كفش مناسب و غير پاشنه‌ بلند ⁦

کفش مناسب کفشی است که تا سه سانتی‌متر پاشنه داشته باشد و بهتر است از پوشیدن کفش‌هایی که کف لغزنده دارند یا خیلی خشک و سفت هستند، خودداری بشود.کفش‌های پاشنه‌ بلند باعث می‌شوند پا در راستای مناسبی قرار نگیرد و قدم برداشتن را دشوار و فشار روی زانو و مفاصل را بیشتر بکند.

تشخیص آب آوردن زانو و علل آن چگونه است؟

تشخیص آب آوردن زانو با معاینه پزشک با نگاه کردن به زانو، لمس کشکک و بالای آن صورت میگیرد.
وقتی مایع زیادی در مفصل زانو جمع می‌شود به دلیل وجود فضای خالی بیشتر در بالا و سپس پشت کشکک خود را نشان می‌دهد و با فشار بر روی کشکک میتوان آن را بالا، پایین و به طرفین برد.

پزشک میتواند آب زانو را با سوزن بکشد(به این کار آرتروسنتز Arthrocentesis می‌گویند). بعد از کشیدن آب زانو ارسال آن به آزمایشگاه می‌تواند به تشخیص علت ایجاد کننده آن کمک کند.در لحظه کشیدن آب زانو پزشک می‌تواند انواع التهابی را از نوع مکانیکی، چرک و خون تفکیک و تا حدودی به تشخیص برسد. بررسی‌های آزمایشگاهی دیگر از خون، ادرار، رادیوگرافی، سیتی اسکن، ام‌آر‌آی و سایر وسایل تشخیصی مثل بیوپسی و نمونه برداری از عناصر مفصل نیز در کمک به تشخیص و تفکیک علل آرتریت کمک کننده‌اند.

آیا کشیدن آب زانو ضرر دارد؟

کشیدن آب زانو به دست پزشک با تجربه علاوه بر کاهش درد و تورم به عنوان یک روش تشخیصی مفید کمک زیادی در تشخیص و درمان بیماری می‌کند. پزشک می‌تواند آب زانو را با سوزن بکشد(به این کار آرتروسنتز Arthrocentesis میگویند).

بعد از کشیدن آب زانو ارسال آن به آزمایشگاه می‌تواند به تشخیص علت ایجاد کننده آن کمک کند.
در لحظه کشیدن آب زانو پزشک می‌تواند انواع التهابی را از نوع مکانیکی، چرک و خون، تفکیک و تا حدودی به تشخیص برسد.

بررسی‌های آزمایشگاهی دیگر از خون و ادرار و رادیوگرافی و سیتی اسکن و ام‌آر‌آی و سایر وسایل تشخیصی مثل بیوپسی و نمونه برداری از عناصر مفصل نیز در کمک به تشخیص و تفکیک علل آرتریت کمک کننده‌اند. میتوان آب زانو را با سرنگ و برانول بیرون کشید .وقتی تورم زانو و بدنبال آن درد زانو هم زیاد باشد، کشیدن آب آن می‌تواند شدت درد را کاهش دهد، اما باید دانست که کشیدن آب زانو یا خون و چرک از زانو به منزله درمان قطعی نیست و درمان اساسی تورم زانو مشخص کردن علت بروز آن و درمان متکی بر علت است .با کشیدن آب زانو بدون درمان قطعی، امکان عود آن زیاد است.

همه چیز در مورد آب آوردن و تورم زانو

۱-اصطلاح آب آوردن و تورم زانو چیست؟
۲-علل تورم و آب آوردن زانو چیست؟
۳-تشخیص آب آ‌وردن زانو و علل آن چگونه است؟
۴-درمان تورم و آب آوردن زانو چیست؟
۵-آیا کشیدن آب زانو ضرر دارد؟

۱-اصطلاح آب آوردن و تورم زانو چیست؟

به طور طبیعی در مفصل زانو‌ مقادیر اندکی مایع وجود دارد که از بافتی به نام سینویوم و از درون کپسول مفصلی ترشح می‌شود و مفصل در درون پرده کپسول مفصلی در مقداری مایع غوطه‌ور است.
اصطلاحاً آب آوردن زانو (افیوژن زانو =Knee effusion) به معنی تجمع زیاد و بیش از حد معمول مایع در مفصل زانو است.
تورم زانو می‌تواند به دلیل تجمع زیاد مایع، خون ، تورم بافت سینویال، تومورها و سایر موارد باشد و اصطلاحی است که آب آوردن زانو یکی از علل آن است و معادل آن نیست.

۲-علل تورم و آب آوردن زانو چیست؟

علل حاد:
در برخی بیماری‌ها و یا بدنبال ضربه و آسیب عناصر زانو بطور واکنشی سینویوم تحریک و مقادیر زیادی آب ترشح می‌کند که موجب تورم و درد و محدودیت در خم و راست کردن زانو می‌شود که به آن آرتریت می‌گویند. گاهی به دنبال ضربه خون در زانو جمع می‌شود و موجب تورم آن می‌شود که به آن همارتروز گفته می‌شود.

وقتی خون و یا مایع درون مفصل زانو جمع می‌شود در این حال مفصل ورم کرده و بسیار دردناک می‌گردد. بتدریج و حتی بدون درمان ممکن است خون یا مایع جذب شده و درد بیمار بعد از چند هفته تا چند ماه از بین برود ولی زانو در صورت آسیب عناصر آن گاهی ناپایدار می‌شود. پارگی و کشیدگی رباط‌ها، منیسک و عناصر زانو از علل حاد تورم زانو محسوب می‌شوند، این تورم می‌تواند بصورت تجمع مایع و یا خون باشد و عدم درمان آن و بی‌ثباتی زانو از علل مزمن تورم زانو محسوب می‌شود .گاهی نیز چرک و عفونت و آرتریت عفونی علت تورم زانو می‌باشد.

علل مزمن:
بیماری‌های مزمن مثل آرتروز یا ساییدگی زانو، انواع روماتیسم مفصلی مثل آرتریت روماتوئید و نقرس ، نقرس کاذب ،تومور‌ها و بی ثباتی رباط‌ها از سایر علل بروز مزمن تورم زانو (آرتریت) می‌باشند.